Erik van Balen studeerde piano (1973-1980) aan de conservatoria van Den Haag en Budapest bij Gerard van Blerk, Geoffrey Madge, P. Nagy Ilonka & Tusa Erzsebet. Daarnaast studeerde hij kamermuziek en moderne pianomuziek. Van 1990-1996 verdiepte hij zich in koor- en orkestdirectie. Hij studeerde van 1980-1985 zang bij Ria Peter, Frans Huyts, bij James en Zjenja McCray (2006-2011). Bovendien volgde hij zanglogopedie volgens de Lichtenberg-methode (2006-2010).
Als pianist debuteerde hij nog voor zijn conservatoriumstudie bij het Residentie Orkest. In de loop der tijd maakte hij deel uit van een groot aantal ensembles, zoals het Nederlands Sinfonietta, Martinu-trio, het Phoenix-ensemble en het contemporaine ensemble W.O.R.M. Daarnaast was hij ook opera-repetitor. Hij concerteerde in Nederland, Duitsland, België, Oostenrijk en Hongarije.
Erik dirigeerde een aantal opera’s van Verdi (Attila, Nabucco, Giovanna d’Arco ), Cavalleria Rusticana, een twintigtal operettes uit het Weens-Hongaarse repertoire en oratoria van o.a. Saint-Saëns, Mendelssohn, Mozart, Purcell, Orff, Janacek, Fauré. Erik van Balen is dirigent en artistiek leider van diverse koren, het GOOK in Gorinchem, de Troubadours in Oegstgeest en het Vrije School kamerkoor VOLK, een koor voor docenten en oud leerlingen.
Als vrije school leerkracht (1985-heden) schreef hij muziek bij diverse muziektheaterproducties, studeerde en voerde hij opera’s uit (Zauberflöte van Mozart, Orfeo et Euridice van Gluck, Dido and Aeneas van Purcell). Verder waren er uitvoeringen met het schoolkoor zoals Carmina Burana (Orff ) en Misa Criolla van Ramirez.
